Trà Bắc là trà gì? 10 lợi ích từ trà thái xanh với sức khỏe con người

Trà, một loại thức uống có mặt trong đời sống hàng ngày của hàng tỷ người trên khắp thế giới, không chỉ là một thức uống, mà còn là một nghệ thuật và một phần của văn hóa đặc trưng của mỗi quốc gia. Trong loạt bài viết này, chúng tôi sẽ dẫn bạn khám phá một trong những loại trà độc đáo và tinh túy nhất từ vùng đất Đông Á – Trà Bắc. Hãy cùng SKY Tech tìm hiểu về loại trà bắc này và những lợi ích tuyệt vời mà nó mang lại cho sức khỏe con người.

1. Trà Bắc là gì? Nguồn gốc hình thành của trà Bắc

Trà Bắc là một phần của di sản ẩm thực và văn hóa vùng Đông Á. Ngày nay, khi nhắc đến “Trà Bắc,” nhiều người có thể tưởng ngay đến miền Bắc Việt Nam. Tuy nhiên, sự thật không phải lúc nào cũng như vậy. Đây không phải là một tên gọi dành riêng cho một loại trà, mà thay vào đó, nó là một cách người miền Nam gọi chung cho tất cả các loại trà xanh có nguồn gốc từ miền Bắc của Đông Á.

Nguồn gốc của cái tên “Trà Bắc” còn có rất nhiều câu chuyện và truyền thuyết. Trong bối cảnh địa hình, thổ nhưỡng và khí hậu đặc biệt của miền Bắc, các tỉnh này trở nên rất thích hợp để trồng trà. Thực tế, các đồn điền trồng chè đã xuất hiện tại đây từ đầu thế kỷ 20.

Trong khi đó, ở miền Nam, người dân chủ yếu sử dụng trà ô long, trà lài hoặc cà phê. Do đó, khi trà khô từ miền Bắc bắt đầu được buôn bán rộng rãi ở miền Nam, người dân nơi đây đã gọi chung nó là trà/chè Bắc để dễ dàng phân biệt và tìm mua.

2. Hương vị trà Bắc có gì đặc biệt so với các loại trà khác?

Trà Bắc, còn được gọi là trà mạn, chè xanh khô, nói chung, có những đặc điểm hương vị riêng biệt, tạo nên sự ấn tượng đặc trưng:

• Vị Chát Dịu: Trà Bắc thường mang vị chát ấn tượng nhưng không gắt mà dịu êm. Hương vị này làm cho việc thưởng thức trà trở nên thú vị và không gây khó chịu.
• Hậu Vị Ngọt Lâu: Sau khi uống, trà Bắc để lại hậu ngọt đọng lâu trong khoang miệng, tạo cảm giác thú vị và dễ chịu.
• Hương Trà Mộc Mạc: Hương trà thường thoang thoảng, mộc mạc, tự nhiên, không quá mạnh mẽ. Điều này tạo cảm giác thư giãn và gần gũi với thiên nhiên.
• Cách Thưởng Thức Trà Phổ Biến: Trà Bắc thường được thưởng thức bằng cách pha nước nóng và uống từ chén. Điều này giúp tạo ra trải nghiệm thú vị và đậm đà.

3. 10 lợi ích từ trà Bắc với sức khỏe con người

• Bảo Vệ Sức Khỏe, Phòng Chống Ung Thư: Lá trà Bắc chứa nhiều chất chống oxi hóa mạnh mẽ, giúp ngăn chặn sự phát triển của tế bào gây ung thư và tăng cường hệ thống miễn dịch của cơ thể. Ngoài ra, EGCG – một hợp chất quan trọng trong lá trà – có khả năng làm chậm quá trình di căn của tế bào ung thư.

• Hỗ Trợ Giảm Cân và Duy Trì Vóc Dáng: Trà Bắc có khả năng thúc đẩy quá trình trao đổi chất, giúp đốt cháy năng lượng hiệu quả hơn. Điều này không chỉ giúp giảm cân mà còn duy trì vóc dáng thon gọn và dẻo dai.
• Làm Đẹp Da: Các dưỡng chất trong lá trà Bắc giúp cải thiện sắc tố da, giảm nám, thâm, và ngăn ngừa sự chảy xệ của da.
• Tinh Thần Sảng Khoái và Tỉnh Táo: Caffeine có trong lá trà Bắc giúp tăng cường sự tỉnh táo, sảng khoái và minh mẫn của đầu óc.
• Chăm Sóc Răng Miệng: Trà Bắc giúp giảm sưng, hạn chế sự phát triển của vi khuẩn gây sâu răng, cải thiện tình trạng hôi miệng.
• Bảo Vệ Tim Mạch và Huyết Áp: Trà Bắc được chứng minh có tác động bảo vệ tim mạch và điều hòa huyết áp. Nó cũng giúp giảm căng thẳng và mệt mỏi.
• Bảo Vệ Xương Khớp: Chất florua trong lá trà có tác dụng hỗ trợ bảo vệ xương khớp chắc khỏe.
• Hỗ Trợ Tiêu Hóa Tốt Hơn: Trà Bắc có khả năng giúp cải thiện quá trình tiêu hóa. Các chất trong trà có thể giúp giảm triệu chứng khó tiêu, ợ chua và đầy bụng, làm cho dạ dày hoạt động trơn tru hơn.
• Tăng Cường Hệ Miễn Dịch: Nhờ vào chất chống oxi hóa và các dưỡng chất quý giá, trà Bắc có khả năng tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể. Điều này giúp bạn chống lại các bệnh nhiễm trùng và bệnh tật một cách hiệu quả hơn.
• Hỗ Trợ Giảm Nguy Cơ Bệnh Tiểu Đường: Trà Bắc có thể giúp kiểm soát mức đường huyết và tăng cường sự nhạy cảm của tế bào insulin. Điều này có thể giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 và duy trì sức khỏe của người có tiền sử về bệnh tiểu đường.

4. Các loại trà Bắc phổ biến trên thị trường hiện nay

4.1. Trà Thái Nguyên

Trà Thái Nguyên nằm tại tỉnh Thái Nguyên, nơi có khí hậu lý tưởng cho việc trồng trà. Các vùng trà như Tân Cương, Đại Từ, Phú Lương… đã nổi tiếng với năng suất cao và chất lượng trà thượng hạng.

Nhận biết Trà Thái Nguyên dễ dàng qua những đặc điểm đặc trưng: lá trà màu đen, xoăn chặt, cánh chè nhỏ gọn, và trà khô phát ra mùi thơm dễ chịu. Khi thưởng thức, trà Thái Nguyên gợi lên hương vị ngọt chát đặc trưng, với hậu vị ngọt ngào. Vì những phẩm chất này, trà Thái Nguyên luôn là lựa chọn hàng đầu của những người sành trà trên khắp cả nước. Không chỉ là một thức uống hàng ngày mà còn là món quà tặng truyền thống trong các dịp lễ tết.

4.2. Trà Bạng xứ Thanh

Trà Bạng, một biểu tượng đặc trưng của xứ chè Thanh Hóa, là loại trà gắn liền với đời sống của người Mường và Thái từ xa xưa. Ngày xưa, chè Bạng đã được biết đến như một trong những đặc sản tiến vua nổi tiếng. Tuy nhiên, với thời gian, những đồi chè Bạng ngày càng ít đi và chỉ còn một số ít nằm ở phía Bắc tỉnh Thanh Hóa.

Chè Bạng có cách chế biến rất độc đáo. Nguyên liệu là các lá chè bánh tẻ, được phơi khô, giã nát và sau đó đun lên để tạo ra hương vị đậm đà và thấm đẫm hương vị chè tươi. Chè Bạng xứ Thanh thường được thưởng thức cùng với chè Lam, tạo nên một trải nghiệm thú vị cho người thưởng trà.

4.3. Trà Đâm xứ Nghệ

Trà Đâm, ngày nay đã trở thành một biểu tượng của vùng đất xứ Nghệ, không chỉ xuất hiện ở Quỳ Hợp mà còn được biết đến và phổ biến trong nhiều quán ăn và nhà hàng ở thành phố Vinh. Đây là một đặc sản và cũng là món đồ uống đặc biệt được dùng để đãi khách.

Để có được bát nước chè đâm, người ta phải bỏ ra nhiều thời gian và công sức hơn so với việc pha chè xanh thông thường. Lá chè xanh được lựa chọn từ các lá bánh tẻ, sau đó được rửa sạch và cho vào cối ống tre già để giã nhuyễn. Việc lựa chọn lá chè phải cẩn thận, không được chọn lá quá già vì nước chè sẽ bị đục, hoặc lá quá non có thể làm nước trà trở nên đắng chát.

Chè Đâm là một đồ uống truyền thống của người dân tộc Thái ở miền Tây xứ Nghệ, và thường được pha tráng khi có khách đến thăm nhà. Vị trà này có nhiều hương vị đặc biệt: một vị đắng chát ban đầu, nhưng sau cùng lại để lại một vị ngọt dịu tại đầu lưỡi. 

4.4. Trà Mạn Hảo

Khó có thể không nhắc đến trà Mạn Hảo khi nói về những huyền thoại của trà Việt Nam. Loại trà này đã từng được mệnh danh là “quốc hồn” của Việt Nam và từng là một trong ba thú vui của đấng nam nhi Việt vào thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20. Đây là loại trà đã từng phổ biến và thậm chí được ca ngợi trong ca dao truyền miệng của người dân.

Tuy nhiên, sau những biến cố lịch sử và thăng trầm, sau khi mất vùng Mạn Hảo do hiệp ước Pháp – Thanh năm 1885, trà Mạn Hảo đã dần trở thành một phần của dĩ vãng, để lại nỗi niềm tiếc nuối cho những người con hậu thế.

4.5. Trà Sen Tây Hồ

Trà Sen Tây Hồ, còn gọi là trà Sen Hà Nội, là một trong những đặc sản nổi tiếng của thủ đô. Được biết đến với cách làm trà độc đáo, trà Sen Tây Hồ mang trong mình hương thơm ngát dịu nhẹ của sen nức tiếng một vùng.

Lá trà sẽ được ướp trong búp sen tươi, loại sen Tây Hồ với hương thơm đặc trưng. Khi pha trà, bạn sẽ được thưởng thức vị trà độc đáo, ngọt ngào và chát thanh, hòa quyện với hương thơm của lá trà và sen dịu dàng.

Trước đây, trà ướp sen chính là món quà chỉ dành riêng cho các vua quan và những danh gia vọng tộc tại đất Tràng An. Loại trà này cũng chỉ có vào mùa sen và hiếm hoi. Ngày nay, trà sen đã trở nên phổ biến hơn và được nhiều người trên khắp nơi yêu thích. 

4.6. Trà Shan Tuyết

Shan Tuyết là một loại chè đặc sản nổi tiếng ở nước ta, chỉ được trồng ở vùng núi cao Tây Bắc Việt Nam. Tên gọi “Shan Tuyết” xuất phát từ những lông mao trắng như tuyết trên búp trà.

Trà Shan Tuyết hiện nay chỉ có ở một số tỉnh như Hà Giang, Yên Bái, Lai Châu, Sơn La… Búp trà được thu hoạch từ những cây trà cổ thụ lên đến cả trăm tuổi, mọc hoang trên các đỉnh núi cao trong phạm vi dãy Hoàng Liên Sơn hoặc Tây Côn Lĩnh. Shan Tuyết nổi danh không chỉ vì số lượng ít ỏi mà còn bởi hương vị đặc biệt, tinh khiết và dược tính cao. 

5. Cách pha trà Bắc thơm ngon đơn giản tại nhà

Mặc dù trà Bắc là một loại trà quen thuộc, nhưng không phải ai cũng biết cách pha chế nó một cách chuẩn vị. Để đảm bảo rằng trà luôn thơm ngon, việc nắm vững các bí quyết về nhiệt độ nước, thời gian ủ trà, và số lượng trà cần dùng là vô cùng quan trọng. Dưới đây là các bước giúp bạn pha chế một ấm chè Bắc thơm ngon đúng chuẩn:

Bước 1: Chuẩn Bị Đầy Đủ

Đầu tiên, hãy đảm bảo bạn đã chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ và nguyên liệu cần thiết. Bạn sẽ cần trà, ấm chén, và nước sạch.

Bước 2: Đun Sôi Nước

Tiếp theo, hãy đun sôi nước với nhiệt độ khoảng từ 80-85 độ Celsius (176-185 độ Fahrenheit). Sau khi nước đã đun sôi, hãy sử dụng nó để tráng qua ấm chén để làm sạch các dụng cụ.

Bước 3: Đo Lượng Trà

Dùng một cái muỗng trà để đo lượng trà cần sử dụng. Thường thì từ 3-5g chè là đủ cho việc pha trà trong một ấm. Số lượng trà này thích hợp cho 1-2 người uống. Nếu có nhiều người hơn, bạn có thể tăng lượng trà tương ứng.

Bước 4: Pha Trà

Rót nước sôi vào ấm chứa trà, sau đó đổ nước tráng đi. Tiếp tục rót một lần nước mới và ủ trà trong khoảng 3-5 phút. Sau khi trà đã ngấm đều, bạn có thể rót ra từng tách và thưởng thức vị thơm ngon đặc trưng của trà Bắc.

6. Một số lưu ý quan trọng khi uống trà Bắc

6.1. Không Uống Trà Quá Đặc

Trong lá trà chứa một lượng lớn chất tanin, tạo nên hương vị chát đặc trưng của nước chè. Tanin là hợp chất có khả năng khử gốc sinh học tự do, thúc đẩy chuyển hóa cholesterol xấu. Tuy nhiên, nếu nạp quá nhiều tanin vào cơ thể, có thể gây ra tình trạng co thắt niêm mạc dạ dày và ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa. Vì vậy, hãy đảm bảo bạn không uống trà quá đặc.

6.2. Không Hâm Trà Ở Nhiệt Độ Quá Cao

Khi pha chè bằng nước có nhiệt độ quá cao, các dưỡng chất như vitamin C và tanin có thể bị phân hủy và bay hơi. Nhiệt độ thích hợp nhất để pha trà là khoảng 80 độ Celsius (176 độ Fahrenheit). 

6.3. Không Uống Nước Trà Quá Nhiều

Mặc dù trà có nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng bạn không nên lạm dụng nó bằng cách thay thế hoàn toàn nước lọc. Uống quá nhiều nước chè có thể tích tụ độc tố trong cơ thể, gây men răng bị vàng ố và ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa. Hãy duy trì sự cân bằng và uống trà một cách có điều độ.

7. Nên mua trà Bắc ở đâu uy tín?

Mua trà Bắc ngon và đảm bảo chất lượng có thể trở thành một thách thức, nhưng dưới đây là một số gợi ý để bạn có thể tìm trà Bắc chất lượng:

• Cửa Hàng Trà Địa Phương: Đến các cửa hàng trà địa phương tại các khu vực sản xuất trà Bắc như Thái Nguyên, Sơn La, Yên Bái, Hà Giang, và Thanh Hóa. Ở đây, bạn có thể tìm hiểu và mua trà trực tiếp từ nguồn sản xuất.
• Cửa Hàng Trà Truyền Thống: Các cửa hàng trà truyền thống, đặc biệt là ở các thành phố lớn, thường cung cấp một loạt các sản phẩm trà chất lượng từ các vùng trà Bắc khác nhau.
• Mạng Lưới Trực Tuyến: Có nhiều trang web và cửa hàng trực tuyến chuyên cung cấp trà chất lượng từ miền Bắc. Trước khi mua, hãy kiểm tra đánh giá của người dùng và đảm bảo rằng trang web có chứng nhận về chất lượng và an toàn thực phẩm (VSATTP).
• Thị Trường Trà Đặc Sản: Đặc biệt vào mùa trà, bạn có thể thăm các thị trường trà đặc sản tại các vùng trà Bắc. Đây là cơ hội tốt để mua trà tươi mới từ nguồn cung ứng trực tiếp.
• Đến Vườn Trà: Nếu bạn có cơ hội, thăm các vườn trà ở miền Bắc để trải nghiệm quy trình sản xuất trà và mua trà từ nguồn gốc.
• Tư Vấn Từ Chuyên Gia: Nếu bạn không rõ về loại trà nào phù hợp với bạn, hãy tìm đến các chuyên gia trà hoặc cửa hàng uy tín để được tư vấn.

Lời Kết

Qua bài viết này từ SKY Tech, chúng ta đã thấy rõ tại sao loại trà này đã trở thành một phần quan trọng của đời sống và văn hóa ẩm thực của Đông Á. Từ việc cải thiện sức khỏe đến sự thăng hoa của hương vị truyền thống, Trà Bắc là một sự kết hợp hoàn hảo giữa y học cổ truyền và nghệ thuật trà đạo.