Bể trung hòa: Giải pháp xử lý nước thải hiệu quả hiện nay

1. Bể trung hòa là gì và vì sao phải trung hòa nước

Bể trung hòa là thiết bị then chốt trong quy trình xử lý nước thải, giúp điều chỉnh độ pH của nước thế thích hợp cho các giai đoạn xử lý tiếp theo. Nước thải từ các hoạt động công nghiệp, gia đình thường chứa lượng lớn hợp chất có tính axit hay kiềm. Nếu không được xử lý, pH của nước sẽ ở mức có hại cho môi trường và sinh vật.

Bể trung hòa được trang bị hệ thống khuấy trộn, cho phép trung hòa lẫn nhau giữa các dòng nước thải có pH khác nhau. Cụ thể, nước thải axit sẽ được khuấy trộn với nước thải kiềm để điều chỉnh pH cân bằng. Quá trình này diễn ra liên tục và được điều khiển bởi hệ thống đo pH tự động. Nếu cần, có thể bổ sung thêm axit hoặc kiềm.

Sau khi trung hòa pH, nước thải sẽ trở nên ít độc hại hơn và có pH phù hợp cho giai đoạn xử lý sinh học tiếp theo.

2. Cấu tạo của bể trung hòa

• Thân bể: Thường làm bằng bê tông cốt thép hoặc thép không gỉ, có dung tích từ vài m3 đến hàng trăm m3 tùy theo công suất thiết kế.
• Hệ thống trộn: Bao gồm các máy trộn chìm hoặc máy trộn nổi để đảm bảo nước thải được khuấy đều trong suốt thể tích bể.
• Hệ thống van, ống dẫn: Dùng để dẫn nước thải vào, ra khỏi bể, bổ sung hóa chất trung hòa.
• Hệ thống đo đạc và điều khiển: Bao gồm cảm biến đo pH, cảm biến mực nước kết hợp với đơn vị điều khiển PLC/MCU để theo dõi và điều chỉnh lượng hóa chất bổ sung.
• Hệ thống bơm hóa chất: Dùng để bơm truyền hóa chất kiềm hoặc axit vào bể theo tín hiệu từ hệ thống đo đạc.
• Cống thoát nước: Dùng để đưa nước đã được trung hòa ra khỏi bể tiếp tục xử lý.

3. Vai trò của bể xử lý nước thải

Bể trung hòa đóng vai trò hết sức quan trọng trong quy trình xử lý nước thải nhằm loại bỏ các chất độc hại, điều chỉnh độ pH cho phù hợp với giai đoạn xử lý tiếp theo.

Cụ thể, khi nước thải được dẫn vào bể trung hòa, các chất axit hoặc kiềm sẽ được trung hòa lẫn nhau nhờ hệ thống khuấy trộn, đưa độ pH cân bằng trong khoảng 6,5-8.

Đây là môi trường phù hợp cho vi sinh vật hoạt động ổn định trong giai đoạn xử lý sinh học tiếp theo, giúp xử lý các chất ô nhiễm có trong nước thải một cách hiệu quả.

Bên cạnh đó, các chất rắn lơ lửng trong nước cũng sẽ được loại bỏ dần thông qua quá trình lắng lọc từng giai đoạn.

4. Thuyết minh quy trình hoạt động của bể trung hòa

Bước 1: Thu gom nước thải

Quy trình xử lý nước thải bắt đầu bằng việc thu gom nước thải từ các nguồn như hộ gia đình và công nghiệp thông qua hệ thống cống thoát nước. Nước thải sau đó được dẫn đến hệ thống cống chính và sau đó vận chuyển tới trạm xử lý để tập trung xử lý theo quy trình tiếp theo.

Bước 2: Vận chuyển nước thải đến bể trung hòa

Sau khi thu gom, nước thải sẽ được dẫn theo đường ống chuyên dụng đến bể trung hòa. Đường ống phải đảm bảo kỹ thuật để vận chuyển nước thải an toàn. Hệ thống van, bể trung gian giúp điều tiết lưu lượng cho phép, tránh quá tải. Bước này hoàn thành việc cung cấp nguồn nước thải cho phản ứng trung hòa pH diễn ra sau đó.

Bước 3: Khuấy trộn nước thải

Sau khi dẫn nước thải vào bể, bước tiếp theo là khuấy trộn nước để thực hiện quá trình trung hòa pH. Hệ thống máy khuấy được lắp đặt bên trong bể.

Các máy khuấy hoạt động liên tục 24/24 giờ, khuấy đều mọi phần nước thải trong không gian bể. Chúng khiến các dòng nước thải có độ pH khác nhau lưu thông và tiếp xúc với nhau.

Bước 4: Phản ứng cân bằng pH

Sau khi được khuấy trộn liên tục, các dòng nước thải sẽ phản ứng với nhau nhằm điều chỉnh độ pH. Cụ thể, ion H+ trong nước thải axit sẽ phản ứng với ion OH- trong nước thải kiềm theo phương trình:

H+ + OH- → H2O

Quá trình này giúp trung hòa lẫn nhau giữa các dòng nước thải có độ axit và kiềm khác nhau, đưa pH cân bằng về khoảng 6,5 – 8. Ngoài ra, nước thải còn phản ứng với các chất khác như vôi, hydroxit natri… nếu pH chưa đạt yêu cầu.

Bước 5: Đo pH và điều chỉnh lượng chất

Sau khi khuấy trộn, hệ thống cảm biến pH sẽ đo liên tục mức độ axit/kiềm của nước thải. Nếu chưa đạt yêu cầu 6,5-8 thì tín hiệu điều khiển sẽ bật máy bơm. Máy bơm sẽ bơm thêm chất trung hòa như vôi, natri hiđroxit vào bể. Hệ thống đo pH liên tục tới khi ổn định pH như yêu cầu.

Bước 6: Xả nước thải sau khi trung hòa pH

Sau khi điều chỉnh được pH ổn định trong khoảng 6,5-8, nước thải sẽ được xả ra khỏi bể trung hòa thông qua hệ thống van xả. Sau đó sẽ dẫn nguồn chảy chung về một bể điều hòa. Nước thải đã qua xử lý này sẽ đáp ứng được điều kiện cần thiết cho các giai đoạn xử lý sinh học, hóa học tiếp theo. Bước này hoàn tất quá trình trung hòa pH ban đầu, chuyển nguồn nước đến các hệ thống xử lý sau.

5. Các yếu tố cần xem xét

• Lượng và tính chất ô nhiễm trong nước thải: Nếu nồng độ ô nhiễm cao hoặc chứa nhiều chất kiềm/acid mạnh thì cần chọn phương pháp trung hòa phù hợp.
• Giá trị pH ban đầu: pH ban đầu thấp (>3) hay cao (>10) sẽ ảnh hưởng lựa chọn chất trung hòa và phương pháp.
• Khối lượng nước thải xử lý: Đối với lượng lớn thì phải sử dụng phương pháp tự động, liên tục.
• Chi phí đầu tư và vận hành: Các phương pháp phức tạp hơn thì chi phí cao hơn.
• Điều kiện cơ sở vật chất: Có thể áp dụng các phương pháp khác nhau.
• Yêu cầu về chất lượng nước thải: Càng nghiêm ngặt thì phải lựa chọn phương pháp tối ưu hơn.

6. Các hóa chất thường được sử dụng

• Hydroxit kali (KOH): là hóa chất kiềm thường dùng để tăng pH cho nước thải có pH thấp.
• Hydroxit natri (NaOH): cũng là một chất kiềm phổ biến trong trung hòa pH nước thải.
• Axit sulfuric (H2SO4): là chất axit được sử dụng để giảm pH nước thải khi pH quá cao.
• Axit clohidric (HCl): axit có tính ăn mòn cao thường được tiêm vào nước thải công nghiệp.
• Axit nitric (HNO3): dùng khi cần giảm pH mạnh trong điều kiện an toàn.
• Axit axetic (CH3COOH): hoạt động nhẹ hơn các loại axit trên, thường dùng điều chỉnh pH nhẹ.
• Vôi tôi (CaO): hóa chất kết tủa hiệu quả trong trầm tích, khử mùi hôi.

7. Kết luận

Bể trung hòa đóng vai trò then chốt trong quy trình xử lý nước thải. Đây là bước điều chỉnh pH đầu tiên và quan trọng nhất trước khi tiến hành các phương pháp xử lý tiếp theo.

Lý do là pH ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả hoạt động của vi khuẩn, hóa chất trong các bước xử lý tiếp theo. Chỉ khi pH nằm trong khoảng tuần hoàn tối ưu, các quá trình oxy hóa, khử hóa mới diễn ra thuận lợi.

Liên hệ SKY Tech để được hỗ trợ kĩ thuật và tư vấn thêm.