Cách làm mắm nêm ngon và bảo quản thích hợp cho gia đình

Trong bức tranh đa dạng và phong phú của ẩm thực Việt Nam, “mắm nêm” không chỉ là một hương vị đặc trưng mà còn là linh hồn của nhiều món ăn, đem lại sự độc đáo và khác biệt. Không phải ngẫu nhiên mà mắm nêm đã trở thành một phần không thể thiếu trong bữa ăn của người Việt, nó góp phần tạo nên sự đa dạng trong văn hóa ẩm thực địa phương. Hãy cùng SKY Tech khám phá sâu hơn về nguồn gốc, cách làm và bí quyết để tận hưởng mắm nêm – một biểu tượng của hương vị truyền thống.

1.1. Mắm Nêm Hương Vị Truyền Thống

Mắm nêm là một loại gia vị độc đáo trong ẩm thực Việt Nam, được tạo nên từ quá trình lên men tự nhiên của cá (đặc biệt là loại cá được gọi là “nêm”) sau khi được ướp muối cùng với một loạt các nguyên liệu phong phú như dứa (thơm), thính (bột gạo rang), đường, và một số gia vị khác. Sản phẩm này có thể chứa cá nguyên con với hoặc không có xương, hoặc được xay nhuyễn, bao gồm cả những loại cá như cá cơm, cá sơn đỏ, cá trích, cá liệt và cá nục.

1.2. Nguồn gốc và ý nghĩa

Khi nói đến mắm nêm, người ta thường liên tưởng ngay đến văn hóa ẩm thực của miền Trung Việt Nam. Loại gia vị này không chỉ đơn thuần là một phần của bữa ăn hàng ngày mà còn là biểu tượng của sự khéo léo và sáng tạo trong cách bảo quản thức ăn của người dân nơi đây. Trong những ngày thời tiết khắc nghiệt, như mưa bão, khi việc ra khơi hoặc đến chợ trở nên khó khăn, mắm nêm trở thành nguồn cung cấp dinh dưỡng quan trọng, đồng thời mang lại hương vị đặc trưng, góp phần làm phong phú thêm bữa ăn gia đình.

2. Cách chọn mắm nêm ngon

Mắm nêm, còn được biết đến với tên gọi là mắm cái, là một loại gia vị đặc trưng của nhiều tỉnh duyên hải miền Trung Việt Nam. Được sản xuất từ nhiều loại cá tươi như cá cơm, cá nục, cá trích, cùng một số loại cá đặc biệt khác, mắm nêm mang đến hương vị đậm đà cho nhiều món ăn. Có hai dạng mắm nêm phổ biến: mắm nguyên con và mắm xay nhuyễn. Trong quá trình sản xuất, mắm xay nhuyễn được ủ nắng và khuấy đều để đạt đến độ nhuyễn và chín mùi nhanh chóng.

Khi tìm mua mắm nêm, đặc biệt khi du lịch Đà Nẵng, bạn có thể tìm thấy sản phẩm này tại chợ Cồn hay chợ Hàn. Đối với những ai không thể đến tận nơi, có nhiều cửa hàng trực tuyến cung cấp mắm nêm chất lượng. Lưu ý chọn mua từ các thương hiệu uy tín, đồng thời kiểm tra kỹ thành phần và thời hạn sử dụng để đảm bảo hương vị tốt nhất khi sử dụng.

3. Chuẩn bị nguyên liệu nêm dịu vị mắm

Mặc dù mắm nêm có vị mặn đậm, nhưng có thể được điều chỉnh với sự kết hợp của các nguyên liệu khác như dứa, tỏi, ớt, và các loại gia vị khác để tạo nên hương vị thơm ngon, kích thích vị giác. Dứa chín nên được chọn để tạo ra vị ngọt tự nhiên, trong khi tỏi giã nát giúp tăng thêm hương thơm. Riềng và sả được giã nhỏ giúp giảm bớt mùi nồng, và ớt cùng gừng thêm vào vị cay nồng, kích thích vị giác. Đối với việc điều chỉnh mức độ cay, bạn có thể thêm ớt sừng để tạo màu sắc hấp dẫn cho món ăn. Đường nêm nếm theo sở thích cá nhân, và các loại gia vị cay nóng như tỏi, ớt, gừng còn có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn và vi nấm, giúp bảo quản mắm nêm tốt hơn.

Kết hợp đúng cách giữa việc lựa chọn mắm nêm chất lượng và chuẩn bị gia vị phù hợp không chỉ giúp tăng cường hương vị cho các món ăn mà còn đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng.

4. Cách pha mắm nêm

Mắm nêm là một trong những gia vị đặc trưng của ẩm thực Việt Nam, mang lại hương vị độc đáo và thơm ngon cho nhiều món ăn. Dưới đây là cách pha mắm nêm ngon và dễ thực hiện ngay tại nhà.

4.1. Cách Pha Mắm Nêm Truyền Thống

Nguyên liệu cần chuẩn bị:

• Mắm nêm: 150ml
• Dứa chín: 1/2 quả (khoảng 200gr sau khi băm hoặc xay nhuyễn)
• Đường: 100gr (có thể điều chỉnh theo sở thích)
• Tỏi, ớt: giã nhỏ
• Riềng, sả: băm nhỏ hoặc cắt giỏ nhỏ
• Nước cốt chanh: theo khẩu vị

Hướng dẫn:

4.1.1. Cách Pha Mắm Nêm Không Nấu

• Đầu tiên, cho mắm nêm vào một âu lớn.
• Thêm đường, một chút nước lọc, dứa băm hoặc xay nhuyễn, tỏi giã, ớt giã, riềng, sả và nước cốt chanh.
• Khuấy đều cho đến khi hỗn hợp tan sánh sệt và hòa quện.
• Để có hương vị đậm đà hơn, bạn có thể cho tất cả nguyên liệu vào máy xay sinh tố và xay nhuyễn.
• Hỗn hợp mắm nêm sau khi pha có thể bảo quản trong tủ lạnh khoảng 1 tuần.

4.1.2. Cách Pha Mắm Nêm Có Nấu

• Phi thơm 1/2 lượng tỏi và ớt đã giã nhỏ trước.
• Sau đó, thêm mắm nêm, dứa xay, đường, sả, và riềng giã vào nồi.
• Thêm một chút nước sôi và nêm nếm lại cho vừa khẩu vị.
• Để hỗn hợp nguội, thêm phần tỏi ớt băm còn lại và nước cốt chanh (tùy chọn) vào.
• Sau cùng, chuyển hỗn hợp vào hũ thủy tinh và bảo quản trong ngăn mát của tủ lạnh, có thể sử dụng trong vòng một tháng.

5. Hướng Dẫn Làm Mắm Nêm Tại Nhà

5.1. Mắm Nêm Nguyên Con – Bí Quyết Để Tạo Nên Hương Vị Truyền Thống

Bước 1: Chuẩn Bị Nguyên Liệu

Đầu tiên, hãy chọn lựa cá cơm và cá sơn đỏ tươi ngon, sau đó rửa sạch chúng.

Bước 2: Phơi Cá

Lấy 1/3 số lượng cá, nhúng vào nước muối loãng rồi khuấy nhẹ. Vớt cá ra và phơi khô dưới nắng khoảng 4-5 giờ.

Bước 3: Ướp và Ferment

Phần còn lại của cá, dùng chày nhẹ nhàng đập để cá hơi dập. Sau đó, trộn đều với phần cá đã phơi khô. Ướp hỗn hợp này với 20% lượng muối, 2% đường và 3% thính gạo.

Bước 4: Lên Men

Đặt hỗn hợp cá vào trong lọ gốm hoặc lọ thủy tinh, đảm bảo đậy kín nắp. Để nơi khô ráo để cá lên men.

Bước 5: Hoàn Thiện

Sau 2 ngày, rút bớt nước, nhấn nhẹ cá xuống đáy lọ, sau đó đổ lại phần nước đã rút ra lên trên. Đậy nắp, tiếp tục để yên 20-25 ngày nữa trước khi thưởng thức.

5.2. Cách làm ra mắm nêm xay nhuyễn

Bước 1: Chuẩn Bị Nguyên Liệu

Rửa sạch cá trích, cá các liệt, cá nục,… và để cho ráo nước.

Bước 2: Xay Nhuyễn và Ướp

Sử dụng máy xay để xay nhuyễn cá, sau đó ướp với muối theo tỉ lệ đã sử dụng ở phiên bản mắm nêm nguyên con.

Bước 3: Lên Men

Cho cá đã xay vào hũ, không cần gài nén. Mỗi ngày khuấy đảo và đem phơi nắng để thúc đẩy quá trình lên men.

Sau 20-30 ngày, mắm sẽ chín và sẵn sàng để bạn thưởng thức hoặc sử dụng trong các món ăn khác theo ý thích.

6. Hướng Dẫn Bảo Quản Mắm Nêm Để Giữ Gìn Hương Vị

6.1. Tại Sao Cần Bảo Quản Mắm Nêm Cẩn Thận?

Bảo quản mắm nêm không chỉ giúp giữ gìn hương vị đặc trưng mà còn đảm bảo an toàn thực phẩm cho gia đình bạn. Việc này cũng giúp kéo dài thời gian sử dụng của sản phẩm, mang lại sự tiện lợi và kinh tế cho người tiêu dùng.

6.2. Phương Pháp Bảo Quản Mắm Nêm Hiệu Quả

Để bảo quản mắm nêm một cách hiệu quả, việc lựa chọn dụng cụ đựng là rất quan trọng. Dưới đây là các bước và lưu ý giúp bạn bảo quản mắm nêm an toàn và lâu dài:

1. Lựa Chọn Dụng Cụ Đựng Phù Hợp: Sử dụng chai nhựa hoặc hũ thủy tinh là lựa chọn tối ưu để đựng mắm nêm. Những dụng cụ này không chỉ giúp bảo quản mắm nêm khỏi ánh sáng trực tiếp mà còn dễ dàng kiểm soát lượng không khí tiếp xúc, từ đó giảm thiểu nguy cơ hỏng hoặc mất hương vị.

2. Bảo Quản Ở Nơi Thoáng Mát: Đặt mắm nêm đã đóng gói trong chai nhựa hoặc hũ thủy tinh ở nơi thoáng mát. Tránh để ở nơi có nhiệt độ cao hoặc ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp, vì điều này có thể làm giảm chất lượng của mắm nêm.

3. Đậy Kín Sau Mỗi Lần Sử Dụng: Nhớ luôn đậy kín nắp chai hoặc hũ sau khi sử dụng. Việc này giúp hạn chế không khí và vi khuẩn tiếp xúc với mắm nêm, từ đó giữ gìn hương vị và chất lượng sản phẩm.

4. Thực Hành Bảo Quản Kỹ Lưỡng: Bằng cách thực hiện những bước bảo quản trên, mắm nêm của bạn không những kéo dài thời gian sử dụng mà còn đảm bảo an toàn và vệ sinh thực phẩm, góp phần bảo vệ sức khỏe cho gia đình bạn.

8. . Những món ăn làm từ mắm nêm

8.1. Bún mắm nêm

Bún mắm nêm là sự lựa chọn tuyệt vời cho những ai muốn thưởng thức hương vị truyền thống của Việt Nam. Món này gồm bún tươi kết hợp cùng mắm nêm pha chế theo công thức đặc biệt, tạo nên một hương vị độc đáo, không thể lẫn vào đâu được. Bên cạnh đó, nguyên liệu đi kèm có thể được điều chỉnh theo sở thích cá nhân, từ rau sống đến các loại thịt, đem lại trải nghiệm ẩm thực phong phú và đa dạng.

8.2. Cá tai tượng chiên xù chấm mắm nêm

Cá tai tượng chiên xù là món ăn không chỉ ngon mắt mà còn ngon miệng với lớp vỏ giòn tan và thịt cá ngọt mềm. Khi kết hợp với mắm nêm chua ngọt, món ăn trở nên hấp dẫn hơn bao giờ hết. Một chút mỡ hành thơm béo cùng bún tươi và rau sống, cuốn bằng bánh tráng, sẽ khiến bạn không thể cưỡng lại được.

8.3. Thịt heo hai đầu da cuộn bánh tráng chấm mắm nêm

Thịt heo hai đầu da, với lớp da giòn và phần thịt mềm mại, cuộn cùng bánh tráng và rau sống, sẽ mang đến một món ăn vô cùng thú vị. Khi chấm cùng mắm nêm, hương vị của món ăn trở nên đậm đà và hài hòa, làm nổi bật văn hóa ẩm thực địa phương và sự sáng tạo trong cách chế biến món ăn của người Việt.

Lời kết 

“Mắm nêm” không chỉ là một loại gia vị đơn thuần, mà còn là sự kết tinh của văn hóa và truyền thống ẩm thực Việt Nam. Qua từng thời kỳ, mắm nêm không chỉ giữ vững được vị thế của mình trong lòng người dân mà còn lan tỏa, chinh phục những người sành ăn khó tính nhất. Đã đến lúc chúng ta không chỉ nhìn nhận mắm nêm như một loại gia vị, mà còn là một phần của bản sắc văn hóa, một nghệ thuật ẩm thực đích thực. Hãy cùng SKY Tech tiếp tục khám phá và tái khám phá những giá trị văn hóa qua từng thìa mắm nêm, để hiểu thêm về sự phong phú của ẩm thực Việt Nam.