Tụt mood là gì? Nên làm gì khi bị tụt mood để khôi phục tâm trạng?

1. Mood là gì?

Trong cuộc sống đầy ắp những biến động và cảm xúc, “mood” và “tâm trạng” là những từ ngữ không còn xa lạ, nhưng chúng ta đã thực sự hiểu rõ về chúng? Điều gì tạo nên “mood”, và làm thế nào nó ảnh hưởng đến hành động, quyết định và cách chúng ta cảm nhận thế giới xung quanh? “Mood”, trong ngôn ngữ tiếng Anh, không chỉ là một từ đơn giản mô tả trạng thái tâm trạng của một người tại một thời điểm nhất định, mà còn mang ý nghĩa sâu sắc hơn, phản ánh một phạm vi rộng lớn của cảm xúc và cảm nhận mà một người có thể trải qua.

Khái niệm “mood” có thể được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau, nhưng phổ biến nhất, nó được dùng để chỉ “tâm trạng” hoặc “hứng thú” của một người. Nó không chỉ giới hạn ở những biểu hiện bên ngoài mà còn liên quan mật thiết đến trạng thái nội tâm, cảm xúc và tâm lý. Một người có “mood” tốt, hay “good mood”, thường thể hiện sự lạc quan, hạnh phúc, và sẵn lòng tương tác tích cực với môi trường xung quanh. Ngược lại, khi ai đó đang trong trạng thái “bad mood”, họ có thể trở nên cáu kỉnh, bi quan, hoặc kém hứng thú với mọi hoạt động.

Khi nhắc đến “moody”, ta nói về một tính từ mô tả một người có tâm trạng thay đổi thất thường và không dễ đoán định. Đây có thể là một đặc điểm tâm lý phức tạp, nơi một người có thể nhanh chóng chuyển từ hạnh phúc sang buồn bã, từ bình tĩnh sang tức giận mà không cần một nguyên nhân rõ ràng. Điều này không chỉ thách thức cho bản thân người đó mà còn ảnh hưởng đến mối quan hệ của họ với người khác.

2. Tụt mood là gì? Downmood là gì?

“Tụt mood” và “down mood” là hai cụm từ được sử dụng phổ biến trong ngôn ngữ hàng ngày, đặc biệt trong giới trẻ, để mô tả một trạng thái tâm lý không mấy tích cực, nơi cảm giác hứng khởi, năng lượng và niềm vui dường như bị suy giảm đáng kể. Khi ai đó nói rằng họ đang “tụt mood” hoặc “down mood”, điều đó thường ám chỉ rằng họ đang trải qua một thời kỳ cảm xúc tiêu cực, nơi sự chán nản, thiếu hứng thú hoặc thậm chí là sự mất mát niềm tin vào bản thân hoặc tình huống xung quanh làm họ cảm thấy bất lực và mệt mỏi.

Trong những tình huống như vậy, mọi hoạt động, dù là nhỏ nhất, cũng có thể trở nên khó khăn và đầy rẫy thách thức. Sự thiếu hứng khởi này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng hoàn thành công việc hay thực hiện các nhiệm vụ hàng ngày, mà còn tác động đến mối quan hệ xã hội và sức khỏe tinh thần của cá nhân. “Tụt mood” cũng có thể xuất phát từ những bất đồng quan điểm, xung đột trong quan hệ cá nhân hoặc công việc, khiến cho tâm trạng trở nên nặng nề và u ám.

Ngược lại, “up mood” hoặc “mood lên” là cụm từ dùng để chỉ trạng thái tinh thần tích cực, nơi cảm giác phấn chấn, hứng khởi và niềm vui được phục hồi. Trong trạng thái này, mọi thứ dường như trở nên dễ dàng hơn, và mỗi cá nhân có khả năng đối mặt và vượt qua khó khăn một cách lạc quan và đầy năng lượng.

3. Điểm khác biệt giữa “mood” và “feeling”

“Mood” và “feeling” thường được sử dụng thay thế cho nhau trong giao tiếp hàng ngày, nhưng chúng thực sự mang những ý nghĩa và bản chất khác biệt đáng kể. Sự khác biệt này không chỉ thể hiện qua định nghĩa mà còn qua cách chúng ta trải nghiệm và biểu đạt cảm xúc của mình.

“Mood”, như đã được đề cập, là một trạng thái cảm xúc dài hạn, thường tồn tại trong một khoảng thời gian nhất định và không nhất thiết phải có một nguyên nhân cụ thể. Nó ảnh hưởng đến cách chúng ta nhìn nhận thế giới xung quanh và tương tác với nó. Một “mood” có thể được hình thành do nhiều yếu tố, bao gồm sức khỏe tinh thần, môi trường xung quanh, tương tác xã hội, và thậm chí là những biến động hóa học trong cơ thể.

Ngược lại, “feeling” là trạng thái cảm xúc ngắn hạn và thường rõ ràng hơn, phản ứng trực tiếp với một sự kiện, tình huống, hoặc tương tác cụ thể. “Feelings” có thể thay đổi nhanh chóng và thường được nhận diện thông qua các câu hỏi về cảm giác hiện tại, như “Bạn cảm thấy thế nào?” Các câu trả lời cho câu hỏi này có thể bao gồm “buồn”, “vui”, “nóng”, “lạnh”, v.v., mô tả cảm giác chính xác mà một người đang trải qua tại thời điểm đó.

4. Tại sao cụm từ “tụt mood” trở thành trào lưu?

4.1 Ý nghĩa thú vị, hài hước

Sự ghép nối giữa một từ tiếng Việt “tụt” với từ tiếng Anh “mood” tạo nên một cụm từ mới, thể hiện sự sáng tạo và khéo léo trong cách sử dụng ngôn ngữ. Điều này không chỉ tạo ra một cụm từ có ý nghĩa tượng hình mà còn mang lại hơi thở mới mẻ cho ngôn ngữ giao tiếp hàng ngày. “Tụt mood” có thể được sử dụng trong nhiều ngữ cảnh khác nhau để diễn tả trạng thái cảm xúc giảm sút, từ nhẹ nhàng, hài hước đến sâu sắc, phản ánh đa dạng cảm xúc và quan điểm.

4.2 Trào lưu trong giới trẻ

Trong thời đại mạng xã hội và thông tin lan truyền tức thì, cụm từ như “tụt mood” dễ dàng trở thành một trào lưu, được giới trẻ chia sẻ và sử dụng rộng rãi trong giao tiếp. “Tụt mood” phản ánh một cách chính xác và thực tế tâm trạng thất thường, điều mà nhiều người trẻ có thể dễ dàng đồng cảm. Sự nhạy cảm với cảm xúc và tâm trạng là một phần quan trọng của đời sống tinh thần giới trẻ, khiến cụm từ này trở nên hấp dẫn.

5. Các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến tâm trạng của chúng ta

Tâm trạng của chúng ta là kết quả của sự tương tác phức tạp giữa nhiều yếu tố bên trong và bên ngoài. Hiểu rõ những yếu tố này giúp chúng ta nhận diện và điều chỉnh tâm trạng của mình một cách hiệu quả hơn.

5.1 Các yếu tố bên ngoài

Môi trường xung quanh có ảnh hưởng đáng kể đến tâm trạng của chúng ta. Dưới đây là một số yếu tố bên ngoài có thể tác động đến cảm xúc của chúng ta:

• Thời tiết và ánh sáng: Sự thay đổi về ánh sáng và thời tiết có thể ảnh hưởng đến tâm trạng. Ánh nắng mặt trời thúc đẩy sản xuất serotonin, còn được biết đến là “hormone hạnh phúc”, trong khi thời tiết âm u có thể làm tăng cảm giác u sầu.
• Tương tác xã hội: Mối quan hệ và tương tác xã hội đóng một vai trò quan trọng. Những cuộc gặp gỡ tích cực với bạn bè, gia đình hoặc đồng nghiệp có thể nâng cao tâm trạng, trong khi xung đột và sự cô lập có thể gây ra cảm giác tiêu cực.
• Không gian sống và làm việc: Môi trường sống và làm việc ảnh hưởng đến cảm xúc của chúng ta. Một không gian sạch sẽ, gọn gàng và thoáng đãng có thể tạo ra cảm giác thoải mái và yên bình, trong khi một không gian chật chội và hỗn loạn có thể gây ra cảm giác căng thẳng và bất an.

5.2 Các yếu tố bên trong

Ngoài những yếu tố bên ngoài, tâm trạng của chúng ta còn được ảnh hưởng bởi các yếu tố nội tại, bao gồm:

• Sức khỏe thể chất: Sức khỏe thể chất có ảnh hưởng trực tiếp đến tâm trạng. Các vấn đề như thiếu ngủ, đau nhức, hoặc rối loạn nội tiết tố có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tâm trạng.
• Suy nghĩ và niềm tin: Cách chúng ta suy nghĩ và những gì chúng ta tin tưởng đóng một vai trò quan trọng trong việc định hình tâm trạng. Tư duy tiêu cực và niềm tin bi quan có thể dẫn đến cảm giác chán nản, trong khi một thái độ tích cực và lạc quan có thể giúp chúng ta cảm thấy hạnh phúc và năng động hơn.
• Cảm xúc: Cách chúng ta phản ứng với sự kiện hoặc thông tin cũng ảnh hưởng đến tâm trạng. Học cách quản lý cảm xúc và phản ứng một cách tích cực trước các tình huống có thể giúp chúng ta duy trì tâm trạng ổn định.

6. Ảnh hưởng đằng sau tâm trạng chúng ta theo khoa học

Khoa học đã chứng minh rằng tâm trạng của chúng ta được điều khiển bởi một hệ thống phức tạp các yếu tố sinh học, bao gồm chất dẫn truyền thần kinh và hệ thống nội tiết. Sự cân bằng và tương tác của những yếu tố này có ảnh hưởng sâu rộng đến cảm xúc và sức khỏe tinh thần của chúng ta.

6.1 Vai trò của chất dẫn truyền thần kinh

Chất dẫn truyền thần kinh là những hóa chất tự nhiên trong não, chúng truyền tải các tín hiệu giữa các tế bào thần kinh, từ đó ảnh hưởng đến mọi khía cạnh của chức năng tinh thần và cảm xúc của chúng ta.

• Serotonin: Được xem như chất dẫn truyền thần kinh của sự hạnh phúc, serotonin ảnh hưởng đến nhiều chức năng trong cơ thể, từ cảm giác no đến giấc ngủ, cảm xúc, và cả sự thèm ăn. Mức độ serotonin thấp thường được liên kết với tình trạng trầm cảm và lo lắng.
• Dopamine: Đóng vai trò quan trọng trong hệ thống phần thưởng của não, dopamine liên quan đến cảm giác hạnh phúc, phấn khích và động lực. Mức độ dopamine thấp có thể khiến người ta cảm thấy thiếu động lực và thụ động.
• Norepinephrine: Còn được gọi là noradrenaline, norepinephrine ảnh hưởng đến sự tỉnh táo, sự chú ý và phản ứng đối với tình huống căng thẳng. Sự mất cân bằng của norepinephrine có thể dẫn đến các vấn đề về tâm trạng và cảm xúc.

6.2 Ảnh hưởng của hệ thống nội tiết

Hệ thống nội tiết, thông qua việc sản xuất và điều chỉnh hormone, cũng góp phần quan trọng vào việc điều chỉnh tâm trạng và cảm xúc của chúng ta.

• Cortisol: Được biết đến như hormone gây căng thẳng, cortisol giúp cơ thể đối phó với căng thẳng. Tuy nhiên, mức độ cortisol cao liên tục do căng thẳng mãn tính có thể gây hại cho cơ thể và ảnh hưởng đến tâm trạng.
• Estrogen và Progesterone: Những biến động trong mức độ estrogen và progesterone, đặc biệt là liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt và mãn kinh, có thể ảnh hưởng đến tâm trạng và cảm xúc của phụ nữ.
• Hormon Tuyến Giáp: Hormon tuyến giáp điều chỉnh năng lượng và sự trao đổi chất của cơ thể. Sự mất cân bằng hormone tuyến giáp có thể gây ra các vấn đề về tâm trạng, từ trầm cảm đến lo lắng.

7. Dấu hiệu của việc bị tụt mood

7.1 Triệu chứng thực thể

Khi tâm trạng xuống dốc, cơ thể cũng phản ứng theo những cách sau:

• Mệt mỏi: Một trong những dấu hiệu phổ biến nhất là cảm giác mệt mỏi liên tục, không phục hồi ngay cả sau khi nghỉ ngơi. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng tập trung và hoàn thành công việc hàng ngày.
• Rối loạn giấc ngủ: Tụt mood có thể dẫn đến các vấn đề giấc ngủ như mất ngủ hoặc ngủ quá mức, làm gián đoạn chu kỳ tự nhiên của cơ thể và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.
• Thay đổi khẩu vị: Một số người có thể thấy khẩu vị tăng lên và ăn nhiều hơn bình thường, trong khi người khác lại mất hứng thú với thức ăn, dẫn đến sụt cân không mong muốn.
• Đau nhức không rõ nguyên nhân: Cảm giác đau nhức, như đau đầu hay đau cơ, mà không rõ nguyên nhân cũng có thể là biểu hiện của tình trạng tụt mood, khiến cơ thể luôn ở trạng thái căng thẳng.

7.2 Phản ứng cảm xúc

Các dấu hiệu cảm xúc thường liên quan mật thiết đến trạng thái “tụt mood”:

• Nỗi buồn và tuyệt vọng: Cảm giác nặng nề, buồn bã hoặc tuyệt vọng có thể làm cho mọi thứ trở nên vô vọng và khó khăn hơn.
• Khó chịu: Người bị tụt mood thường dễ cáu kỉnh và khó chịu với những điều nhỏ nhặt, thậm chí là với những người thân yêu.
• Thiếu hứng thú: Mất hứng thú hoặc niềm vui trong các hoạt động từng được yêu thích, từ sở thích cá nhân đến giao tiếp xã hội.
• Cảm giác tội lỗi và vô dụng: Mặc cảm tội lỗi và tự ti, có thái độ tự phê bình mạnh mẽ, thậm chí cho rằng mình không xứng đáng hoặc không đủ tốt.

8. Tại sao giới trẻ ngày nay thường hay bị “tụt mood”

Tình trạng “tụt mood” trong giới trẻ không phải là hiện tượng hiếm gặp, mà là một vấn đề phức tạp, được tạo thành từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Hiểu rõ nguyên nhân không chỉ giúp giới trẻ đối mặt và giải quyết tình trạng này mà còn hỗ trợ họ trong việc phòng ngừa và xây dựng một tâm trạng ổn định, tích cực hơn.

8.1 Áp lực và stress

Áp lực, đặc biệt là từ công việc, học tập và các mối quan hệ, là nguyên nhân phổ biến dẫn đến “tụt mood” ở giới trẻ. Sự cố gắng thích nghi với một lịch trình dày đặc, kỳ vọng cao từ bản thân và người khác, cùng với sự cạnh tranh gay gắt trong môi trường học tập và công việc, tạo ra một áp lực không nhỏ, khiến giới trẻ dễ rơi vào tình trạng căng thẳng, mệt mỏi và từ đó “tụt mood”. Áp lực này, nếu không được xử lý kịp thời, có thể dẫn đến những vấn đề sức khỏe tinh thần nghiêm trọng hơn như trầm cảm và lo âu.

8.2 Mất hứng thú và mục tiêu

Một nguyên nhân khác gây “tụt mood” là sự mất hứng thú đối với cuộc sống. Khi giới trẻ cảm thấy không chắc chắn về mục tiêu và hướng đi trong cuộc sống, họ có thể cảm thấy mất phương hướng và thiếu động lực. Sự mất hứng thú này không chỉ làm giảm khả năng tập trung và hiệu suất công việc mà còn ảnh hưởng đến tinh thần và cảm xúc, dẫn đến cảm giác chán chường, không muốn tham gia vào các hoạt động hay tương tác xã hội.

8.3 Tác động của môi trường xung quanh

Môi trường sống và làm việc cũng có ảnh hưởng lớn đến tâm trạng của giới trẻ. Sự ô nhiễm, tiếng ồn, không gian chật hẹp, hoặc thiếu ánh sáng tự nhiên có thể làm giảm tinh thần và gây “tụt mood”. Mặt khác, môi trường làm việc hoặc học tập có tính cạnh tranh cao, thiếu sự hỗ trợ và hiểu biết từ đồng nghiệp, bạn bè và gia đình cũng có thể khiến giới trẻ cảm thấy cô đơn, bị cô lập và từ đó ảnh hưởng đến tâm trạng của họ.

8.4 Ảnh hưởng từ mạng xã hội

Không thể phủ nhận, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của giới trẻ hiện nay. Tuy nhiên, sự so sánh không ngừng với cuộc sống “hoàn hảo” được trưng bày trên mạng xã hội có thể khiến giới trẻ cảm thấy tự ti, không hài lòng với bản thân và cuộc sống hiện tại, từ đó dẫn đến “tụt mood”.

8.4 Người dễ nhạy cảm

Tính cách nhạy cảm có thể là một điểm mạnh, nhưng đôi khi, nó cũng khiến một số người trở nên dễ tổn thương trước những lời nói hay hành động của người khác, dẫn đến tình trạng “tụt mood” chỉ vì những vấn đề nhỏ nhặt. Những người này thường phản ứng mạnh mẽ với sự chỉ trích, thất bại hoặc thay đổi, khiến họ cảm thấy cạn kiệt năng lượng và mất hứng thú với cuộc sống hàng ngày. Tình trạng này, nếu kéo dài, không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần mà còn cản trở họ trong việc duy trì mối quan hệ xã hội và phát triển cá nhân.

8.5 Tự ti

Cảm giác tự ti về bản thân, từ ngoại hình, hoàn cảnh gia đình, nghề nghiệp, đến vị thế xã hội, có thể tạo ra một áp lực tâm lý lớn, dẫn đến tình trạng “tụt mood” trong giới trẻ. Sự so sánh không ngừng với người khác và cảm giác không bằng người khiến họ mất đi sự tự tin và ý chí để phấn đấu và cải thiện bản thân. Điều này không chỉ làm họ mất đi hứng thú trong công việc và học tập mà còn gây ra cảm giác cô đơn, tách biệt, và thậm chí là tránh né mối quan hệ xã hội, khiến tình trạng “down mood” trở nên nghiêm trọng hơn.

9. Nên làm gì khi bị tụt mood để khôi phục tâm trạng?

Để khắc phục tình trạng “tụt mood” và mang lại tinh thần lạc quan cho bản thân, hãy thử áp dụng những phương pháp sau đây:

9.1 Luôn giữ tinh thần lạc quan

Lạc quan không chỉ là một thái độ sống mà còn là một phương thuốc hiệu quả giúp bạn vượt qua những thách thức và tình trạng “tụt mood”. Dưới đây là một số cách để nuôi dưỡng tinh thần lạc quan:

• Tập Thể Dục Đều Đặn: Hoạt động thể chất không chỉ tốt cho sức khỏe thể chất mà còn giúp giải phóng endorphin, còn được biết đến là “hormone hạnh phúc”, từ đó giúp cải thiện tâm trạng và giảm stress.
• Chia Sẻ Tâm Sự: Đừng giữ những muộn phiền cho riêng mình. Hãy mở lòng và chia sẻ những lo lắng, băn khoăn với người thân, bạn bè hoặc tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia tâm lý. Việc này không chỉ giúp bạn nhẹ lòng mà còn mở ra những góc nhìn mới, tích cực hơn về vấn đề bạn đang đối mặt.
• Tìm Kiếm Sở Thích và Thói Quen Mới: Việc dành thời gian cho sở thích cá nhân hoặc phát triển một thói quen mới có thể mang lại niềm vui và ý nghĩa mới cho cuộc sống, giúp bạn cảm thấy hứng thú và lạc quan hơn.

9.2 Tăng cường giao tiếp và mở rộng mối quan hệ

Ra ngoài và giao lưu với nhiều người không chỉ giúp bạn mở rộng tầm nhìn mà còn tạo cơ hội để bạn học hỏi từ trải nghiệm của người khác. Mỗi cuộc gặp gỡ có thể mang lại cho bạn những ý tưởng mới, những lời khuyên bổ ích, từ đó giúp bạn nhìn nhận vấn đề một cách tích cực và sáng suốt hơn.

Mối quan hệ tốt đẹp còn là nguồn động viên, sự ủng hộ tinh thần quý giá giúp bạn không cảm thấy bị bỏ rơi hay cô đơn khi đối mặt với thách thức. Cộng đồng – dù lớn hay nhỏ – cung cấp một không gian an toàn để bạn chia sẻ tâm tư, giúp bạn nhẹ nhàng hơn trong tâm hồn và từ đó tìm lại được niềm vui, lấy lại “mood” tích cực trong cuộc sống.

9.3 Tập trung vào bản thân, không quá quan tâm đến ý kiến người khác

Trong xã hội ngày nay, việc bị ảnh hưởng bởi suy nghĩ và cảm xúc của người khác là điều khá phổ biến. Tuy nhiên, để duy trì tinh thần lạc quan và tránh tình trạng “tụt mood”, quan trọng là bạn cần hiểu rõ giá trị và nguyên tắc sống của chính mình. Đừng để ý quá nhiều vào những cảm xúc tiêu cực hoặc ánh nhìn không thiện chí từ người khác, bởi những điều đó không xác định nên bạn là ai. Đôi khi, chúng chỉ phản ánh quan điểm cá nhân hoặc nội tâm của họ mà thôi. Hãy tin tưởng và trung thành với giá trị bản thân, đồng thời mở lòng với những ý kiến đóng góp có ích.

Lời Kết

“Tụt mood” có thể coi là một phần không thể tránh khỏi của cuộc sống, nhưng quan trọng là chúng ta phản ứng với nó như thế nào. Nhận diện sớm các dấu hiệu và áp dụng những biện pháp phù hợp để đối mặt và khắc phục tình trạng này chính là chìa khóa giúp chúng ta duy trì một tinh thần tích cực và một tâm trạng ổn định. Hy vọng rằng, qua bài viết này từ SKY Tech, bạn đã có thêm những hiểu biết và công cụ cần thiết để chăm sóc tốt hơn cho tâm trạng và tinh thần của mình, từ đó tạo dựng một cuộc sống hạnh phúc và ý nghĩa hơn.